Ayaz

Don olayı sıcaklığın 0°C ve altına düştüğü zaman meydana gelen hava olayıdır. Kırağı oluşturmaları ile bilinen don olayları, hava da yeterli nem olmadığı zaman kırağı oluşturmaya da bilirler.



24 saatlik bir periyot içinde en düşük sıcaklık 0°C ve altına düşerse donlu gün olarak meteorolojik kayıtlara geçer. Sıcaklığın bütün gün 0°C'ın altında kaldığı soğuk günler, ingilizce de ice day, "buz günü" olarak bilinir.

Buz günü 24 saatlik bir periot içinde, sabah saat 9:00'dan itibaren, en yüksek sıcaklığın 0°C'ın üstüne çıkamadığı gündür. Buz günlerinin sayısı, Türkiye'de bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir, en fazla Doğu Anadolu Bölgesinde, en az ise Akdeniz kıyılarında yaşanır.

Hava tahminciliğinde don olayının şiddeti -0.1 ... -3.5°C arası hafif, -3.6 ... -6.4°C arası orta, -6.5 ... -11.5°C arası kuvvetli, ve -11.5°C'ın altı ise kuvvetli don olarak adlandırılır.

2m yukarı da yapılan ölçümlerde 0°C'ın altındaki hava don havası olarak tanımlanır. Topraküstü don havanın zeminde dondurucu değerlere inmesidir ve topraktan 5cm yukarıdaki değer ölçümü yapılarak elde edilir. Kırağı atmosferin sınır katmanındaki, hava parselinin gerçek buhar basıncının, doymuş buhar basıncından daha yüksek olması neticesinde, havadaki su buharının soğuk yüzeyler üzerinde yoğuşarak katı faza geçmesidir. Gizli buz, adından da düşünebileceği gibi, renksiz saydam biçimde oluşan ince buz tabakasıdır.

Yollardaki siyah (gizli) buz , Britanya adaları ve İskandinavya gibi denizel iklimlerde çok yaygındır, buralarda yağışlar düzenli olmakla birlikte, kış sıcaklıkları önceden kestirilemeyen bir şekilde 0°C civarlarında değişkenlik gösterebilir. Gizli buza karşı kullanılan beyaz tuz, hem yollara hem de araç kasalarına hasar verir.

Don olayı ayrıca tarımsal bir tehdit taşır; 1971 yılında, ABD'de don olaylarının neden olduğu zararın yaklaşık olarak 1.1 milyar $ olduğu tahmin ediliyor.